80. rocznica likwidacji getta w Łomazach.
Złożenie kwiatów w miejscu kaźni i cmentarzu żydowskim kirkucie, wspomnienie tragicznego wydarzenia zagłady, a także wyświetlenie filmu „Studium zbrodni” - zagłada sztetla w Łomazach” w kinie GOK złożyły się na obchody 80. rocznicy likwidacji getta w Łomazach.
Uroczystość rozpoczęła się 18 sierpnia o godz. 15.00 w lesie Hały, gdzie Wójt Gminy Łomazy Jerzy Czyżewski przywitał wszystkich zebranych, przewodniczącego Rady Gminy Andrzeja Wińskiego, Dyrektor Zespołu Placówek Oświatowych w Łomazach Bogumiłę Wińską wraz delegacją, harcerzy z Łomaz, grupę rekonstrukcyjną oraz mieszkańców gminy i media.
Wójt Gminy w wystąpieniu zaznaczył, że: Przedwojenna Polska, w tym Łomazy tętniły życiem, życiem żydowskim również. W niemal każdym polskim mieście była synagoga, bożnica, można było usłyszeć modlitwy rabinów i wiernych. To wszystko się zmieniło za sprawą Rzeszy Niemieckiej, która napadła na nasze państwo i wymordowała 6 milionów obywateli, z których 3 miliony było polskimi Żydami. Dzisiaj nie ma już w Polsce żydowskich miasteczek, ocalały nieliczne synagogi. Nie przywrócimy życia tym którzy zostali zamordowani, ale możemy przywrócić pamięć o nich. Temu służą pomniki i miejsca pamięci. Dziś nasza obecność jest tutaj potrzebna. Doszło tutaj do zbrodni wobec przedstawicieli narodu polskiego, wobec Polaków, mieszkańców naszej gminy, tu w tym wypadku Żydów mieszkających na terenie Gminy Łomazy. To my, mieszkańcy gminy Łomazy, potomkowie świadków tych tragicznych wydarzeń, mamy obowiązek mówienia i pamiętania o nich.
Pan Mieczysław Trochimiuk, „strażnik miejsca”, a także nauszny świadek będąc w 1942 roku dzieckiem, wspomniał tragiczne wydarzenia z sierpnia 1942 roku. Jako dziecko zadawał sobie przez wiele lat pytanie, co mógł wówczas zrobić, aby nie doszło do tej tragedii, niestety wówczas nic.. Przez ostatnie lata natomiast pytał siebie i innych, co może teraz zrobić, aby nie doszło ponownie do podobnych wydarzeń w Polsce i na świecie. Trzeba pamiętać i mówić o tym, a także przeciwstawiać się wszelkim odruchom nacjonalizmu i ksenofobii.
Likwidacja getta w Łomazach nastąpiła 17 sierpnia 1942 roku. Wydarzenie to było częścią niemieckiej Akcji „Reinhardt”, podczas której Niemcy wymordowali ponad 1,5 mln Żydów. Kryptonim „Reinhardt” oznaczał operację eksterminacji Żydów z Generalnego Gubernatorstwa przeprowadzoną w latach 1942-1943 na terytorium okupowanej Polski w ramach Endlösung der Judenfrage (tzw. ostatecznego rozwiązania kwestii żydowskiej). Celem akcji „Reinhardt” była deportacja i uśmiercenie wszystkich Żydów przebywających wówczas na terenie Generalnego Gubernatorstwa.
W lesie Hały zamordowano na obrzeżach miejscowości Łomazy około 1700 osób (w tym kobiety i dzieci). Miejsca byłych okolicznych mogił zostały ekshumowane po zakończeniu wojny, szczątki zamordowanych przeniesiono na kirkut w Łomazach, gdzie stoi pomnik upamiętniający ofiary mordów. Z biegiem lat powstały także 3 pamiątkowe tablice w miejscu zagłady. Warto zaznaczyć, że cmentarz żydowski w Łomazach jest dowodem obecności ludności żydowskiej na terenie gminy, a pamięć o tych wydarzeniach i tym miejscu powinna być w szczególności przekazywana młodemu pokoleniu.
Galeria - Facebook